اورژانس اجتماعی را بهتر بشناسیم
نویسنده : یلدا توکلی/ گروه جامعه
در مواقع نیاز و بحران های خانوادگی اورژانس اجتماعی اولین راه حلی است که به ذهن می رسد ، در واقع اورژانس اجتماعی یکی از برنامههایی است که برای حل مشکلات مردم توسط دفتر امور آسیبدیدگان سازمان بهزیستی در حال اجراست.
تلفیقی از مداخله در بحران فردی، خانوادگی و اجتماعی
این برنامه تلفیقی از مداخله در بحران فردی، خانوادگی و اجتماعی(مرکز اورژانس اجتماعی)، خط تلفن 123، تیم سیار اورژانس و پایگاه خدمات اجتماعی است که در مرحله اول با هدف توانمندسازی اجتماع محور در سکونتگاههای غیررسمی تدوین شده است.در این برنامه ویژگیهای مهم تخصصی بودن، به موقع بودن و در دسترس بودن مد نظر قرار گرفته تا از این طریق ارائه خدمات اجتماعی به مردم در در سازمان بهزیستی کشور محدود به زمان و مکان نشود و رویکرد فعال و جامعه محور جایگزین رویکرد غیرفعال در برنامههای عملیاتی شود همچنین این برنامه استفاده بهینه از منابع مادی و معنوی، کاهش دیوانسالاری، تجمیع خدمات، فراگیری و هماهنگی بین واحدها را در پی دارد.این برنامه تلاش میکند تا مداخلات روانی و اجتماعی را قبل از مداخلات قضایی و انتظامی وارد کار کند؛ شناسایی آسیبهای اجتماعی در حال شیوع به صورت کشوری و منطقهای نیز از طریق این برنامه صورت میگیرد تا از این طریق در پیشگیری از آسیبهای جدید در آینده جلوگیری شود.اصول اورژانس اجتماعی شامل مواردی از جمله، کمک به حذف آسیبهای اجتماعی، ارائه خدمات با سه ویژگی به موقع بودن، در دسترس بودن و تخصصی بودن، همکاری درون و برون سازمانی، انجام کار تیمی، رویکرد علمی در مداخلات، مسئلهیابی به موقع، توانمندسازی اجتماعی محور، جامعیت اقدامات و فراهم کردن زمینه مشارکت برای مردم و سازمانهای مردم نهاد است.
گروههای هدف را بشناسید
کنترل و کاهش بحرانهای فردی، خانوادگی و اجتماعی، جایگزینی مداخلات روانی و اجتماعی به جای مداخلات انتظامی و قضایی، پیشگیری از وقوع جرم، ارتقای توانمندی افراد در معرض آسیب نیز اهداف این طرح عنوان شده است.گروههای هدف این برنامه نیز زوجین متقاضی طلاق و افراد دارای اختلاف خانوادگی حاد، زنان و دختران آسیبدیده اجتماعی، کودکان کار و خیابان، همسران و کودکان آزار دیده، دختران و پسران فراری از منزل و سایر افرادی هستند که به هر دلیل در شرایط بحرانی قرار گرفتهاند. خدمات تخصصی این برنامه نیز خدمات مددکاری، روانشناسی، تربیتی، حقوقی، فرهنگی، آموزشی است.اما برای اجرای هر چه بهتر این برنامه به اطلاعرسانی و آگاهسازی به آحاد جامعه، ایجاد هماهنگی با سازمانهای مرتبط، نظارت مستمر بر فعالیتهای برنامه، آسیبشناسی و انعکاس به ستاد مرکزی سازمان بهزیستی، تهیه بانک اطلاعات مراکز و موسسات در شهرستانها، ارائه گزارش از عملکرد برنامه به مسئولان و نظارت و ارزیابی مستمر ضروری است، با این وجود این اورژانس نیز با مشکلاتی مواجه است
خشونتها و رفتارهای غیراجتماعی
آرزو فتحی سرپرست دفتر امور آسیب دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی کشور است وی اظهار کرد: با توجه به اینکه بیشتر خانوادهها و مراجعین به مراکز اورژانس اجتماعی افرادی هستند که درگیر خشونتها و رفتارهای غیراجتماعی سوء مصرف مواد مخدر و الکل هستند،نزاع و درگیری در بین افراد خانواده و با دیگران به کرات اتفاق میافتد که دور از ذهن نیست که در نحوه برخورد با کارشناسان اورژانس اجتماعی رفتار ناخوشایندی را از خود نشان دهند.او در ادامه درباره دیگر مشکلات نیروهای اورژانس اجتماعی گفت: در زمان خروج افراد از موقعیتهای خطر زا و نگهداری در مراکز موقت اورژانس اجتماعی خانوادهها با این موضوع از لحاظ فرهنگی نظر مساعد ندارند و احتمال بروز خشونت و درگیری بین کارشناسان و خانوادههای موردها ممکن است رخ دهد. گاهی اوقات هم خطرات احتمالی ممکن است در اثر اتفاق و ناخواسته صورت پذیرد، و آسیبی به کارشناس در حین ماموریت وارد شود.فاتحی بیان کرد:معضلات و مشکلات اساسی اعم از امکان بروز خشونت در ماموریتهای تیم خدمات سیار،امکان بروز خشونت و درگیری موردها در زمان نگهداری موقت،احتمال بروز صدمه و خسارت به خودروها،امکان درگیری فیزیکی در زمان خشونتهای خانگی و مداخله همکاران در زمان ماموریت،رفتار ناشایست خانوادهها با کارشناسان در زمان ارزیابی وضعیت خانهها در ماموریت، تهدید شدن کارشناس و مسئولین مراکز اورژانس اجتماعی از طرف خانواده و بستگان موردها تحت مراقبت در مراکز نگهداری اورژانس اجتماعی که در مراکز اورژانس اجتماعی هستند، وجود دارد.
امنیت جانی کارشناسان در زمان اعزام
فاتحی گفت:اقداماتی باید در راستای امنیت نیروها انجام شود.به طور مثال؛ امنیت جانی کارشناسان در زمان اعزام به ماموریتهای آسیبخیز با همراهی نیروی انتظامی احکام قضایی آتش نشانی و اورژانس پزشکی تامین شود.حتماً در زمان اعزام تیم خدمات سیار خودروها از لحاظ فنی و تجهیزات سالم باشد و آمادگی اعزام داشته باشد.در زمان شیفتهای شب در مراکز نگهداری تعداد مربیان متناسب با تعداد افراد اقامتی در مراکز باید باشد.فضای مناسب جهت حال خوب برای کارشناسان اورژانس اجتماعی به علت کار سنگین و فرسودگی ایجاد کنند. حتماً در زمان اعزام کارشناسان به ماموریتها حضور دو کارشناس و راننده الزامی است. فضای مناسب جهت اقامت کارشناسان در زمان شیفت در مراکز شبانه روزی باید ایجاد شود. تجهیز و مناسب سازی مراکز جهت تامین امنیت افراد از واجبات است. حفظ محرمانه بودن گزارشات کارشناسان در مراکز از نکات دیگر است. آموزشهای دفاع شخصی برای پرسنل باید برگزار شود. آموزشهای علمی لازم جهت ارتقای سطح آگاهی کارشناسان به طور مداوم هم برگزار شود.آموزشهای لازم در خصوص نحوه برخورد با موردهای اعصاب و روان و سالمندان به نیروها داده شود.